هشتم مارس در تقویم سیاسی به عنوان روز جهانی زن مطرح می‌شود. این روز برای اولین بار توسط زنان کارگر در کارخانجات پوشاک آمریکا شروع شد. زنانی که از استثمار سیستم سرمایه‌داری خسته شده بودند با حمایت گروه‌های سوسیالیستی این حرکت را سازماندهی کردند. در سال‌ها بعد مهم‌ترین دستاورد این واقعه دادن حق رأی به زنان در برخی از کشورهای اروپایی آن هم در قرن بیستم بود.به همین بهانه و به منظور بررسی رویکرد غربی‌ها به زن و عظمت زنان در اندیشه اسلامی نشست هم‌اندیشی با عنوان «بایدها و نبایدهای مدیریت سیاسی و اداری بانوان در حکومت اسلامی از نگاه فقه شیعه» با حضور فاطمه فرخنده و زهرا محمدی پرچوی از اساتید حوزه و دانشگاه و معصومه احمدی، مجری و مسئول امور فرهنگی بانوان اداره کل تبلیغات اسلامی استان قم با همکاری خبرگزاری مهر قم در این اداره کل برگزار شد.
کارشناسان در این نشست به بررسی آیات و روایات پیرامون اشتغال بانوان و تبادل نظر درباره مطلوبیت ذاتی مدیریت زنان از دیدگاه اسلام پرداختند.
بازخوانی جایگاه بانوان در تاریخ غرب و بررسی اولویت بانوان در تعارض بین وظیفه شغلی و وظیفه همسری و مادری از دیگر محورهای مورد گفت‌وگو در این نشست بود.
معصومه احمدی در ابتدای این نشست به تبیین موضوع و لزوم بررسی جایگاه و نقش بانوان در اجتماع پرداخت و گفت: یکی از مسائل مورد توجه همگان در جامعه اسلامی، بحث ورود زنان به حوزه‌های مدیریتی کلان مثل وزارت است و در این زمینه نیاز به تبیین دیدگاه اسلام داریم.
وی حضرت زهرا (س) را برترین بانوی عالَم توصیف کرد و گفت: وجود چنین بانویی در اسلام نشان دهنده اهمیت و ارزش بانوان در مسائل جهان اسلام است.
فرخنده نیز در ادامه به عظمت حضرت زهرا (س) اشاره کرد و گفت: طبق احادیث می‌توان حضرت فاطمه (س) را بهانه آفرینش و زمینه‌ساز هدایت انسان‌ها دانست و از همین جا به این نکته پی می‌بریم که زن در دیدگاه اسلام دارای جایگاه ویژه و نقش محوری است لذا بانوان نباید خود را کم اهمیت و کم اثر در جامعه بدانند.
محمدی پرچوی دیگر کارشناس این نشست با اشاره به خود کم پنداری بعضی بانوان، گفت: نباید خانه داری را یک جایگاه پست دانست بلکه شغلی بزرگ و آینده ساز است. یکی از مسئولیت‌های مهم بانوان، تربیت نسل آینده جامعه است؛ در حقیقت، بانوان می‌توانند آینده کشور را از لحاظ منابع فکری و تربیتی بسازند.
اشتغال زنان در اسلام جایز است
وی گفت: ورود بانوان به حوزه مدیریتی و واقع شدن در رأس یک چارت اداری، از نظر اسلام دارای ارزش و مطلوبیت ذاتی است. به عبارت دیگر می‌توان این سوال را این گونه مطرح کرد که آیا در اسلام، بانوان فقط در صورتی می‌توانند به این حوزه ورود کنند که گزینه مرد مناسب برای مدیریت، موجود نباشد و یا اینکه ورود زنان به این حوزه، به صورت مطلق پذیرفته شده است؟ از آیات و روایات می‌فهمیم که اشتغال زنان جایز است و نمونه‌های زیادی از مشاغل بانوان در روایات و تاریخ اسلام وجود دارد لذا از دیدگاه اسلام، اصل بحث مدیریت بانوان نیز به عنوان یک فعالیت و کار، دارای ارزش و مطلوبیت ذاتی است.
وی تعدادی از آیات را به طور خاص، مربوط به بحث اشتغال بانوان دانست و با اشاره به آیه ۳۲ سوره نساء، گفت: اکتساب به معنای به دست آوردن سود و فایده برای خود شخص است و به عقیده مفسرین، یکی از احتمالات در این آیه، جواز کسب منفعت و درآمد شخصی برای بانوان است.
این استاد حوزه و دانشگاه با بیان ماجرای حضرت موسی (ع) و دختران شعیب (ع) در آیه ۲۳ سوره قصص، بیان داشت: از این قصه قرآنی می‌فهمیم که دختران شعیب(ع) به کار و فعالیت بیرون از خانه می‌پرداختند و برای کمک به پدر بزرگوارشان، چوپانی می‌کردند.
وی آیه ۳۶ سوره طلاق را مربوط به کسب و درآمد بانوان دانست و افزود: شیردادن به نوزاد از جمله فعالیت‌هایی است که بانوان می‌توانند در قبال آن، اجرت دریافت کنند.
محمدی پرچوی تعدادی از آیاتِ مربوط به کسب و درآمد را عمومی دانست و گفت: آیات ۱۰ سوره جمعه و ۱۵ سوره ملک و چند آیه دیگر، مردم را به کسب روزی از جانب خداوند متعال دعوت می‌کند و از آنجایی که اولاً این آیات، شامل بانوان نیز می‌شود و ثانیاً کارکردن از بارزترین راه‌های کسب روزی است، می‌توان جواز اشتغال برای بانوان را فهمید.
این استاد حوزه و دانشگاه با بیان چند روایت تاریخی در مورد برخورد مناسب ائمه با کارکردن زنان، گفت: در بعضی روایات به شغل‌های بانوان اشاره شده است و با توجه به روایات، می‌توان از شغل‌های رایج برای بانوان در زمان گذشته، به بازرگانی، فروشندگی، پرستاری، امدادگری، نانوایی، نخ ریسی و.… اشاره کرد.
تاریخ غرب علیه ادعای غرب
فرخنده درباره دیدگاه اسلام نسبت به مدیریت زنان و تفاوت آن با سایر مشاغل گفت: هر چند مدیریت بانوان مسئله‌ای است که فقط مرتبط با جامعه زنان نیست بلکه با امور بسیاری از مردان هم مرتبط است، ولی آیات و روایات در مورد مشاغل زنان، مطلق و همه شمول است لذا آیات و روایات مذکور، مدیریت بانوان را نیز در بر می‌گیرد پس از دیدگاه اسلام، مدیریت بانوان نیز جایز است.
این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به اینکه دشمن قصد دارد جایگاه زن در اسلام را ظالمانه معرفی کند، افزود: متأسفانه دشمنان، حقیقت آیات و روایات مذکور را پنهان می‌کنند و اگر کسی این آیات و روایات را بررسی کند، جایزبودن اشتغال بانوان به همان دلایل مذکور، برایش حل خواهد شد.
وی با اشاره به تبلیغات وسیع غرب به ویژه جریان فمینیسم علیه بانوان ایرانی، به بررسی جایگاه زن در تاریخ غرب پرداخت و گفت: با توجه به اسناد تاریخی موجود، در روم و یونان باستان، زن دارای جایگاهی پست، مخلوقی حقیر و محروم از حقوق طبیعی‌اش بود.
فرخنده، ایران باستان را دارای وضعیت مشابهی دانست و با ذکر پژوهش‌های تاریخی در این زمینه، به مقاله «بررسی اشتغال زنان از دیدگاه اسلام و غرب» اشاره کرد و بیان داشت: طبق منابع موجود در این مقاله، در ایران فقط زنان طبقه اشراف و شاهزادگان، از حقوق خود برخوردار می‌شدند ولی عامه مردم، مورد ستم و ظلم بودند؛ در عرب جاهلیت نیز زنان حتی حق حیات نداشتند و دختران را زنده به گور می‌کردند.
این استاد حوزه و دانشگاه به نمونه‌های تاریخی پیرامون جایگاه زن در تاریخ اروپا مخصوصاً بریتانیا و سوئد اشاره کرد و تصریح کرد: بر اساس مقاله مذکور، اسناد تاریخی به ما نشان می‌دهد که در قرون وسطی در اروپا کنفرانسی با عنوان «آیا زن بشر است یا نه» برگزار شده است و متأسفانه در انسان بودن زن، دچار شک و تردید بوده‌اند.
وی با اشاره به تفاوت زن و مرد در خلقت، گفت: اسلام، این تفاوت‌ها را در احکام لحاظ نموده و در بسیاری از قوانین، منافع زن را مد نظر قرار داده است. به عنوان مثال برای یک زن و شوهر، کارهای سخت و نفقه و مسئولیت تهیه همه مایحتاج اعم از منزل و وسایل بر عهده مرد است و حتی اگر زن درخواست کند، باید برای انجام کارهای منزل و شیردادن و تربیت فرزند، به زن اجرت پرداخت کند ولی متأسفانه دشمنان با پنهان‌کردن این مطالب، دروغ‌های ناروایی را به اسلام نسبت می‌دهند و اسلام را نسبت به زنان، ظالم معرفی می‌کنند.
احمدی نیز با اشاره به بیانات مقام معظم رهبری، گفت: ایشان، بانوان را مسئول اصلی پیشرفت در کشور می‌دانند و در مناسبت‌های مختلف از بانوان به عنوان مهره‌های تأثیرگذار در جامعه یاد کرده‌اند و تاکید دارند که بانوان باید در جایگاه‌های مناسب، به میزان توان و ظرفیت خودشان ورود کنند.
هیچ جایگزینی در غرب برای مادر وجود ندارد
محمدی پرچوی درباره دیدگاه اسلام نسبت به اهمیت وظایف محوری زن در خانواده و یا وظایف مدیریتی مرتبط با حکومت اسلامی گفت: هر چند اشتغال بانوان در اسلام پذیرفته شده است ولی شروطی هم وجود دارد؛ چنین شغلی اولاً باید ذاتاً مشروع باشد و حرام یا زمینه ساز حرام نباشد؛ ثانیاً طبق آیات قرآن، باید شئونات زن مسلمان رعایت شود و ثالثاً نباید موجب اهمال یا ترک وظایف مادری و همسری شود زیرا ممکن است برای بانوان در این مشاغل، جایگزینی پیدا شود ولی هیچ جایگزینی برای نقش مادری و همسری وجود ندارد.
فرخنده نیز با اشاره به ضرورت ورود بانوان به مشاغلی مثل پزشکی زنان که مخصوص بانوان است، گفت: در مواردی غیر از مسائل مخصوص زنان، اگر وظایف مادری و همسری دچار خلل شود، ضرورتی برای ورود بانوان وجود ندارد و حتی در مواردی ممکن است حرام باشد.